Kult św. Józefa w Polsce

Wraz z rozwojem życia duchowego opartego na doktrynie św. Teresy od Jezusa w klasztorach karmelitów bosych w Polsce widoczny był także ożywiony kult Opiekuna Pana Jezusa i Maryi. W każdą środę sprawowano Eucharystię ku czci Świętego z Nazaretu, a przed uroczystością 19 marca organizowano dziewięciotygodniową nowennę. Co środę gromadzono się wtedy przy ołtarzach dedykowanych św. Józefowi, głoszono okolicznościowe kazania, sprawowano Mszę świętą i odmawiano specjalne modlitwy nowennowe. Nowenny, septenny (nabożeństwa siedmiodniowe), litanie, godzinki, oktawy, koronki – wszystkie te rodzaje praktykowania pobożności ku czci św. Józefa miały swoje miejsce w ówczesnej liturgii karmelitańskiej. Opublikowano dużo materiałów w postaci książek i broszur zawierających teksty modlitw i rozważań poświęconych Oblubieńcowi Najświętszej Maryi Panny.

Przy poszczególnych klasztorach karmelitańskich, między innymi w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Wiśniczu, Berdyczowie, Wilnie, powstawały Bractwa św. Józefa. Były to wspólnoty wiernych pragnących prowadzić pogłębione życie duchowe poddane opiece Świętego z Nazaretu. Członkowie tych pobożnych organizacji zobowiązywali się do osobistego nabożeństwa do św. Józefa. Mieli także szerzyć Jego kult, czyli być apostołami czci Patriarchy z Nazaretu. Obowiązkiem każdego było posiada- nie obrazu lub figury Świętego oraz oddawanie Mu rano i wieczorem wszystkich czynności dnia. W ten sposób wchodzili oni na ścieżkę naśladowania Świętego z Nazaretu we wszystkim. Zobowiązani byli również do odmawiania codziennie siedmiokrotnie modlitw: Ojcze nasz…, Zdrowaś, Maryjo…, Chwała Ojcu… ku czci siedmiu boleści i radości św. Józefa. Oprócz tego brali udział w uroczystościach w takie dni świąteczne, jak: 19 marca – św. Józefa; 23 stycznia – Zaślubiny Najświętszej Maryi Panny; III niedziela po Wielkanocy – Opieki św. Józefa; 16 lipca – Matki Bożej Szkaplerznej; 15 października – św. Teresy od Jezusa. Członkowie Bractwa brali udział w obchodach świąt poświęconych Oblubienicy św. Józefa. Zobowiązywali się także do uczestnictwa w liturgii w takie dni, jak: oczekiwanie narodzenia Chrystusa – ostatnia niedziela Adwentu; ucieczka do Egiptu – niedziela przed Wielkim Postem („zapustna”); znalezienie Dzieciątka Jezus – pierwsza niedziela po Wielkanocy; Zaśnięcie św. Józefa – niedziela po św. Bartłomieju. W ciągu roku od- prawiono cztery Msze święte za zmarłych członków Bractwa. Ponadto przynależący do wspólnoty brackiej zobowiązywali się do udziału w środowej Mszy wotywnej ku czci św. Józefa. Za udział w tej Eucharystii można było uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami. Wszystkie te pobożne praktyki były ukierunkowane na pogłębienie relacji z Bogiem. Święty Józef był kimś, kto opiekował się życiem duchowym tych, którzy odda- wali się pod Jego opiekę. Bardzo liczne grono członków Bractw świadczy, że w XVII i XVIII wieku karmelitańskie nabożeństwo ku czci Patriarchy z Nazaretu było żywe i przynosiło konkretny owoc w postaci uświęcania tych, którzy je praktykowali.

Żywotność czci oddawanej św. Józefowi przejawia się także w dedykowaniu temu Świętemu kościołów i klasztorów karmelitańskich. Była wśród nich między innymi krakowska świątynia pod wezwaniem św. Michała Archanioła i św. Józefa. Usytuowano ją w bezpośredniej bliskości Wawelu. To był drugi karmelitański kościół w Krakowie. Pierwszy znajdował się poza murami miasta, niedaleko kościoła św. Mikołaja. Bracia karmelici bosi dedykowali go Niepokalanemu Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. W klasztorze przy świątyni mieścił się nowicjat dla kandydatów do życia zakonnego. Z czasem zrodziła się po- trzeba znalezienia miejsca na studium teologiczne dla kleryków. Dlatego wybudowano klasztor i kościół w podwawelskiej okolicy. W dobie nam współczesnej zabudowania dawne- go klasztoru i kościoła znajdują się przy ul. Poselskiej – dawniej św. Józefa – oraz przy ul. Senackiej – niegdyś św. Michała Archanioła. Kościół był wybudowany w stylu wczesnobarokowym. W głównym ołtarzu znajdował się obraz Patrona – św. Michała, natomiast w ołtarzach bocznych umieszczono po lewej stronie obraz św. Józefa, a po prawej św. Teresy od Jezusa.